In Sint-Andries kent iedereen het groene hoekhuis op de hoek van de Kloosterstraat en het Steegsken. Of je nu vanuit de Oever of de Muntstraat komt, het huis staat er in haar felle kleuren te pronken en trekt je aandacht. Toch scheelde het niet veel of dit merkwaardig eclectisch huisje met haar houten gevel zou geen bekend beeld zijn in onze wijk.
In het Felixarchief vonden we de bouwaanvraag uit 1901, waar de ontwerper het uiterste uit de bouwvoorschriften haalde met het bedenken van de flink uit de kluiten gewassen erker. Sommige architecten zeggen zelfs dat het een zeer vroeg voorbeeld is van een gordijngevel, die vooral in de jaren 60 zijn intrede maakte.
De renovatie kostte meer
dan een nieuwe villa.
Sterke Peer
Het pand huisvestte oorspronkelijk een jenevercafé, een druppelkot zoals ze het toen noemden dat werd uitgebaat door waard Janssen die er enkele en dubbele graanjenevers serveerde. Er is een sterk vermoeden dat de uitbater wel eens Sterke Peer was, alias den Herkuul der kempen. Hij was een soort van John Massis avant-la-lettre toen hij bekendheid vergaarde met zijn stunt waarbij hij met één been een platte wagen voorttrok die met 3,5 ton kinderkoppen was gevuld. In Wuustwezel is hij beroemd en heeft zelfs een eigen reus.
Hoekpand was symbool van verkrottingsproblematiek
Het ontwerp van het huis zou dan weer van hoofdconducteur Stadswerken Louis Janssens (met een S) zijn die in stadsdienst sterk betrokken was in de begeleiding en het ontwerp van heel wat panden in Antwerpen. Zo vertelde diens kleinzoon in de Gazet Van Antwerpen in 1987 dat zijn grootvader hem al zijn realisaties toonde tijdens wandelingen door de koekenstad, waaronder dit hoekhuis
In 1982 was er op de Luchtbal een fototentoonstelling over verkrotting en stadsvernieuwing in Antwerpen. In de krant werd een foto van het zwaar verwaarloosde hoekpand hét symbool die de verkrottingsproblematiek belichaamde. Men vond het een schande dat zulk pand geen beschermd statuut verkreeg.
Familie-uitdaging
Jaak Vanhauwaert, toen een dertiger, had de grote droom om dit pand weer in alle glorie te herstellen en hij verwerft het huis een jaar later, ook al had hij er nog geen bestemming voor. Want dat was bijzaak. Hij zag het geveltje en zag nog meer wat hij er weer van kon maken.
Hij kocht het krot van Werner Caluwé uit Westmalle. Ook Werner had grootse plannen om dit met zijn zonen op te knappen als familie-uitdaging om er een pied-à-terre in de stad van te maken. De zonen bleken echter veel interessantere tijdsbestedingen te bedenken, en Werner houdt het na jaren wachten en hopen voor bekeken.
Hij besluit in een licht naïeve opwelling om het project zelf uit te voeren.
Renovatiekost hoger dan een nieuwe villa
Jaak Vanhauwaert stelt architect Walter Cogge aan. Maar eens de ramingen en offertes binnenkwamen, bleek de restauratie zo verregaand en duur te worden, dat de kost hoger lag dan een nieuwe villa te bouwen. Hij besluit dan in een licht naïeve opwelling om het project zelf uit te voeren. Al bleek snel dat het voor de tandtechnicus toch wat complexer was dan wat planken uithalen, op te schuren en terug te plaatsen. Dit weerhield hem niet om zijn droom te realiseren.
Geldverslindend hoekpand
Hij besluit om zijn goede vriend, die artistiek gevormd was, maar toch maar bleef ronddwalen in een onderbetaalde en ondergewaardeerde job als huisschilder, aan te nemen. En zo vergaarde hij een klein team rond zich van 3 mannen om dit project tot een goed einde te brengen.
Hij koopt het naastgelegen pand waar vroeger café Maro was om deze samen te voegen met het hoekhuis. Zo werd het project steeds groter, maar ook duurder. Tegelijkertijd koopt hij kleine pandjes om op te knappen en weer met een bescheiden winst te verkopen, zodat het geldverslindende hoekpand toch nog kan afgewerkt worden met extra fondsen.
Het geveltje raakte volledig gerestaureerd in 1987 waar het toch de kranten haalde, de binnenkant zou nog tot 1993 duren eens het volledig klaar was. Zo werd het volledige pand opgedeeld in een winkel op de gelijkvloers, en dan een duplex en een triplex appartement.
Zeven vloeren boven elkaar
De gevel is zeer detaillistisch gerestaureerd. Elk detail klopte zoals het oorspronkelijk getekend was, en de oorspronkelijke groene kleuren werden weer achterhaald en aangebracht.
Beschadigde consoles werden vervangen en nagemaakt, en het houtsnijwerk werd waarheidsgetrouw weer gecreëerd. Tijdens de werken aan de vloer, bleek dat er zeven vloeren boven elkaar lagen, waarbij de onderste vloerlaag tot de 16de eeuw teruggaat.
Dakleien met geometrisch patroon
Bij het plaatsen van een stelling ontdekte Jaak dat de dakleien niet uniform grijs waren, maar een geometrisch patroon bevatte in rode, groene en zwarte leien. De gekleurde leien werden niet meer geproduceerd, en Jaak koopt bij verschillende fabrikanten wat restanten op, zodat hij er voldoende heeft om de tekening te reconstrueren. Grote kans dat u zelf nog nooit heeft gezien dat de dakleien een patroon bevatten. Al is het door de jaren heen veel minder zichtbaar, maar wie goed kijkt ziet de groene lijnen zich nog aftekenen.
(tekst Keith Baert/ kleurfoto’s Tom Jespers)
Een appartement in het huis staat momenteel te koop. Hier kan je binnen kijken..
Tijdlijn
- Bouwaanvraag 1901: geen volledige naam van opdrachtgever of architect gekend. Omvat een aanvraag voor afbraak en nieuwbouw met de gevel hoe we deze vandaag kennen.
- Later zou de ontwerper achterhaald zijn, namelijk Louis Janssens.
- Eerste functie van het winkelpand: Jenevercafé, waar graanjenever geserveerd werd door waard Jansen die Sterke Peer zou zijn. Sterke peer uit Wuustwezel, zou plaatselijk beroemd zijn door zijn stunt waar hij op één been een platte wagen trok waar 3,5 ton aan kinderkopjes in zat.
- Later zou er nog een winkel in Chinese kunstvoorwerpen geweest zijn.
- 1917 De Familie Cluydts koopt het pand.
- Tussen 1930 en 1933 er stond een groot zinken beeld van het hoofd van een generaal van Napoleon op de dakkapel, die verwijderd werd omwille van stabiliteitsproblemen van het dakgebinte.
- 1935 werd het weer verkocht.
- Jaren 70? Werner Caluwe werd eigenaar die het als pied-à-terre wilde opknappen met zijn zonen.
- Een van de zoons is de schoonbroer van Jaak Vanhauwaert, waardoor Jaak later in aanraking komt met het pand.
- 1982 Fototentoonstelling op de Luchtbal, met tal van verkrotte woningen. Er wordt een artikel over de problematiek geschreven, en daar wordt het verwaarloosde hoekpand, hét symbool van de verkrottingen.
- De hoek wordt stevig geramd door een vuilniswagen, waarbij de brandweer de stabiliteit heeft moeten garanderen tijdens het verwijderen van de wagen.
- 1983 Jaak Vanhauwaert verwerft het pand.
- 1987 de gevel is gerestaureerd en haalt de pers.
- 1993 de rest van de verbouwing, samengevoegde huizen wordt afgewerkt en het goed wordt verkocht in 3 delen: 1 winkelpand op de gelijkvloerse verdieping, dan een duplex en een triplex.
