Column ROTGEVOEL
Het was bij slagerij Gysels in de Nationalestraat, een paar dagen voor Kerstmis. Een propvolle winkel om kerstbestellingen af te halen. Voor mij een bejaarde vrouw. Had al voor 3,95 euro hesp gekocht. Ze vroeg wat een schotel links vooraan in de etalage kostte. 30 euro. “Nee, laat maar. Te duur. Ik ben alleen,” zei ze. Samen met enkele andere klanten verstijfden we door een gevoel van … , ja van wat? Ongemak, compassie, gênant. Toen ze vertrok wenste ze nog iedereen een Zalig Kerstfeest.
Buurvrouw met zelfde gevoel
Nadien, op straat, overviel me een schuldgevoel dat ik het haar niet cado had gedaan. Want wat is 30 euro? Eén keer gaan eten i.p.v. zelf te koken en je bent meer kwijt. Op weg naar huis ontmoet ik m’n buurvrouw en ik lucht m’n schuldgevoel. Zij heeft een maand geleden net hetzelfde meegemaakt. En oude vrouw die volledig krom gegroeid was vroeg bij de apotheker wat een wandelstok kostte. Was te duur en ze vertrok. M’n buurvrouw zit ook nog steeds met hetzelfde ongemakkelijk gevoel. “Ja,” zegt ze “Ge moet op zo’n moment heel snel reageren en geen schaamte hebben. Maar het lukte mij ook niet. ” Ja, er is ook schaamte. Tegenover iemand die het niet breed heeft, voel je je met zo’n onverwachts gebaar een beetje als een patser die pocherig geld in het rond strooit.
Gierigheidscrisis
Eerder maakte ik iets gelijkaardigs mee en ik zit er ook nog steeds mee. Wat een open biecht wordt dat hier. Maar ik vertel het toch. Jaren geleden zat ik te lezen in Dansing Chocola in de Kloosterstraat. Als ik vertrek toont een academiestudent me een portret dat hij ongemerkt van me had geschilderd. Ik zat op dat moment met een gierigheidscrisis en vraag of ik er een foto mag van maken (zie hierboven) in plaats van het te kopen. Het was een jonge student, die misschien z’n kot van eigen geld moest betalen. Veel zou het portret op een A4 niet gekost hebben. Ik schaam me er nog altijd over. Oproep: mocht deze toenmalige student deze column lezen, neem contact op. Ik wil m’n geweten vrijkopen. Maar let wel, als jij ondertussen in de categorie van Luc Tuymans bent gestegen, dan ben ik wel niet thuis.
(Guido Sanders)
Ooit eenzelfde gevoel gehad?
Mail het me naar wijkkroniek.be
Is het rotgevoel hiernaast terecht? (Antwoord van Koen Kuylen)
De column Zorgzaam 2x Rotgevoel hiernaast blijkt voor velen herkenbaar en roept veel vragen op. We vroegen Koen Kuylen, initiatiefnemer van Zorgzame Straten en ook wel vertrouwd met armoedebestrijding, om een reactie op de column hiernaast rechts.
Hoi Guido, dit zijn mooie voorbeelden van mogelijke zorgzaamheid, en het gevoel dat dit bij mensen oproept. Graag geef ik mijn bedenkingen.
Eerst de mevrouw bij Gijsels
Ik denk dat bij hulpverlening het erg belangrijk is om steeds de waarde, de trots van de andere persoon heel erg te respecteren. Hoe zou jij reageren als een derde jou hulp biedt is daartoe een goede barometer.
Het mag nooit overkomen dat de sterke de zwakke even gaat helpen. Als iemand op de tram haar of zijn plaats afstond aan de oudere ik, vond ik dat ook vervelend.
Trouwens, de mevrouw heeft het volste recht om een artikel (de schotel) te duur te vinden. Dat overkomt ons ook dat we zeggen: nee, teveel. Mogelijks had de mevrouw wel een goedkoper alternatief in haar hoofd om Kerstmis te vieren. Ik zou in de grond zakken van schaamte moest dan iemand mij 30 euro geven.
Informeren over ziekenfondsen
Het tweede voorbeeld: de vrouw met de wandelstok. Ik weet niet wat de apotheker vraagt voor de wandelstok. Er zijn er inderdaad in alle prijzen. En ik neem aan dat de mevrouw het voorstel echt te duur vind. Hier is het probleem vooral gebrek aan juiste info. Ipv de wandelstok te betalen zou ik de mevrouw informeren dat er zowel in het Zorgbedrijf als bij ziekenfondsen hulpmiddelen te verkrijgen zijn aan zeer democratische prijzen. Bijvoorbeeld, een wandelstok tussen 15 en 20 euro. Zeker gezien de toestand van de mevrouw is deze info erg belangrijk. Zij kan dit wellicht nog gebruiken. Alvast duurzamer dan de stok dan maar voor haar te kopen en ook (zie hoger) minder gênant voor de mevrouw.
Vraag en aanbod
Het derde voorbeeld is van een andere orde. Hier gaat het niet over kopen maar ligt het schuldgevoel bij verkopen. Je gaat niet in op een aanbod om te kopen. Dat is de markt van vraag en aanbod. Moet je je ook niet schuldig over voelen. In jou geval kan het zijn dat je je portret echt niet mooi vond of dat je het eventjes financieel moeilijk hebt. En beiden is jouw objectief gevoel om niet aan te kopen. Dat is volgfens mij helemaal geen schuldgevoel. Uiteraard ligt dit voorbeeld in de sfeer van goede werkenverkoop. Dan koop je niet om het artikel, maar wel om het goede werk dat men aanbiedt te steunen. En je doet dit heel zeker als je het initiatief kent of de mensen. Maar dit is hier niet het geval … en is eerder nuchter vraag en aanbod. Ik denk dat het velen (mij ook) al overkomen is: de vraag op straat of markt om een portret te kopen. Als ik het echt niet nodig heb voel ik me niet schuldig, de verkoper weet ook wel dat hij probeert te verkopen en dat dit niet altijd lukt. Ik herhaal: dit is nu eenmaal vraag en aanbod. En daarover hoef je echt geen persoonlijk schuldgevoel bij te hebben.
Maar toch, heel fijn Guido dat je je ervaring wou delen, en weet dat ik alle respect heb voor jouw heel persoonlijk aanvoelen. Moest iedereen zich zelf deze vragen stellen en jouw aanvoelen hebben bij het zien van een nood zou de samenleving sowieso zoveel warmer worden.
Met veel waardering, Koen Kuylen.
Lees hier meer columns