De ijsfabriek in de Kronenburgstraat

De zomer van 2022 ging de geschiedenis in als één van de lange hete zomers, zoals die van 1976 er ook één was. Op alle terrassen werden gekoelde dranken geserveerd en ook ijsjes in alle vormen en smaken brachten verkoeling. Maar hoe deden ze dit vroeger ?

Natuurlijk ijs, dat was het begin. De Romeinen gebruikten sneeuw uit de bergen en later ijs uit vijvers. In de Middeleeuwen werd ijs uit bevroren vijvers en sloten gehakt en bewaard in speciaal daarvoor aangelegde ijskelders. Veel kastelen en hoven van plaisantie hadden hun eigen ijskelder. Dankzij de verbetering van de transportmiddelen begon men aan het begin van de 19de eeuw, vanuit Scandinavische landen of Alpengebieden, ijs van gletsjers en ijsschotsen in te voeren.

Kronenburgstraat noemde men STINKBUURT.

Parijse limonadefabrikant

De productie van industrieel ijs startte nochtans pas in 1660 door een Parijse limonadefabrikant die natuurlijk ijs mengde met industriële zouten en dit gebruikte als product om te koelen. Sedert 1685 bestuderen chemici en natuurkundigen reeds koelmiddelen omdat ze vermoedden dat er meer geschikte stoffen waren voor de ontwikkeling ervan. 

Kronenburgstraat werd Stinkbuurt 

Maar alles heeft zijn prijs! Zo waren buurtbewoners niet opgezet met de stank die de fabriek veroorzaakte. Bij de productie van het ijs kwamen namelijk ammoniakzouten vrij, die op elk uur van de dag de lucht werden ingestuurd. De bewoners, in het bijzonder de kinderen, kregen last bij het ademen en vooral van geïrriteerde en tranende ogen. Ze eisten dat de fabriek een hoed op haren schouw zou plaatsen om het overvloedige assche – stof tegen te gaan. Er volgde een petitie met wel 100 handtekeningen. In 1950 doopten buurtbewoners de Kronenburgstraat om tot Stinkbuurt. Jawel, luchtvervuiling is van alle tijden. (Nancy Regnier, met dank aan Rik Van Malder voor de extra foto’s)

Men eiste dat de fabriek “een hoed op haar schouw” zou plaatsen.

Maar alles heeft zijn prijs! Zo waren buurtbewoners niet opgezet met de stank die de fabriek veroorzaakte. Bij de productie van het ijs kwamen namelijk ammoniakzouten vrij, die op elk uur van de dag de lucht werden ingestuurd. De bewoners, in het bijzonder de kinderen, kregen last bij het ademen en vooral van geïrriteerde en tranende ogen. Ze eisten dat de fabriek een hoed op haren schouw zou plaatsen om het overvloedige assche – stof tegen te gaan.

Er volgde een petitie met wel 100 handtekeningen. In 1950 doopten buurtbewoners de Kronenburgstraat om tot Stinkbuurt. Jawel, luchtvervuiling is van alle tijden. (Nancy Regnier, met dank aan Rik Van Malder voor de extra foto’s)

Dit artikel verscheen in het 3-maandelijks tijdschrift ERFGOED SINT-ANDERIES ANTWERPEN. Een abonnement kost 10 euro, te storten op rek BE14 7895 6624 4083 ten name van Sint-Andrieskwartier Herleeft. Meer info:  Erfgoed Sint-Andries Antwerpen